رابطه اعتماد به نفس و میزان هوش در کودکان

یکی از دغدغه های فکری پدران و مادران این است که چگونه هوش و خلاقیت کودک خود را تقویت نموده تا در آینده باعث شکوفایی فرزندشان شود. توصیه های مهم روانشناسان کودک این است که شالوده شخصیت فرد در دوران کودکی و بخصوص در 9 سال اول زندگی شکل می گیرد. کودکانی که اعتماد به نفس شان در دوران خردسالی تقویت میشود و به خودباوری می رسند در دروران نوجوانی و جوانی افراد موفق تری در تحصیل، دانشگان و کار خواهند بود. از این رو دادن حس خودباوری و اعتماد به نفس در دوران کودکی یکی از اصول تربیت فرزند می باشد.

طبق نظر روانشناسان یکی از روشهای افزایش حس خودباوری و اعتماد به نفس در کودکان، نقاشی کردن در دوران خردسالی می باشد.

خلق هر ایده ذهنی بروی کاغذ توسط کودک باعث ایجاد حس “توانایی”، “قدرت” و “ابتکار” در فرد می شود. از این رو می بایست شرایط لازم برای نقاشی کردن کودک را فراهم نموده و ابزارهای لازم را در اختیارش قرار داد.

تحقیقات علمی روانشناسان در خصوص کودکان باهوش

خلاصه :

این تحقیق به منظور افزایش خلاقیت کودکان از طریق فعالیت های نقاشی انجام شد.
آزمودنی های این پژوهش 15 نفر از دانش آموزان مهدکودک Bina Insan Jember Kindergarten بودند. این مطالعه یک اقدام پژوهشی با استفاده از مدل کمیس و مک تاگارت با رویه اجرایی است که از مراحل برنامه ریزی، اجرا، تعبیه و بازتاب فعالیت ها شروع می شود.

داده ها از طریق فعالیت های معلم در نقاشی و مشاهده اقدامات دانش آموزان در حین شرکت در فعالیت های یادگیری جمع آوری شد. نتایج نشان داد که فعالیت های نقاشی بر اساس توانایی کودک در خلق آثار اصیل و مستقل و توانایی کودک در خلق نقاشی های منحصر به فرد و متفاوت می تواند خلاقیت دانش آموزان را افزایش دهد.

داده‌های سیکل دوم، کامل بودن نتایج یادگیری دانش‌آموزان را با میانگین در دسته به خوبی به دست آورد. افزایش نتایج یادگیری را می توان در علاقه همه کودکان به فعالیت های نقاشی با استفاده از مداد، مداد رنگی و آبرنگ مشاهده کرد.

کلیدواژه: نقاشی و خلاقیت ، دوران کودکی ، فرزند با استعداد

رابطه مستقیم هوش و استعداد با توانایی نقاشی در کودکان

یکی از توانایی هایی که برای کودکان پیش دبستانی مهم است، خلاقیت است. دکتر فخریانی (1395) نشان داد که خلاقیت یکی از توانایی‌های اساسی است که باید در کودکان ایجاد شود، زیرا این توانایی تأثیر بسزایی در رشد و تکامل کودک دارد و کمک زیادی به خودباوری و شکوفایی به کودک می‌کند.

نظر 5 روانشناس برتر کودکان در مورد خلاقیت :

«سالهای اولیه کودک سالهای یادگیری است». خلاقیت یکی از توانایی های ایجاد چیزی منحصر به فرد و جدید است و این باید در کودک ایجاد شود (ساراچو، 2002).
خلاقیت می تواند باعث رشد بیشتر کودکان، افزایش هوش آنها در تفکر و بهبود رشد جنبه های دیگر شود (Debeturu & Wijayaningsih، 2019).
خلاقیت می‌تواند کودکان را در خلق ایده‌ها و مشارکت آنها در ایده‌های جدید پرورش دهد (انهوسادار، 2016).
توانایی یک کودک در ایجاد نوآوری ها یا ایده های جدید، “زمینه خلاقیت در کودک” نامیده می شود (موندار، 2004).
پرورش خلاقیت مهم است زیرا کودکان در سنین پایین به آن نیازمند هستند (Fauziddin & Asni, 2016).

دکتر Sari (2016) توضیح می دهد که خلاقیت یک فرد توانایی ایجاد ایده ها، روش ها و درک جدید است که در مراحل زندگی از شکلی به شکل دیگر در ناخودآگاه فرد منتقل شده و در زندگی استفاده می شود. عکس یا شیئی که جرقه آن فکری جدید در مغز فرد می زند را نیز می توان خلاقیت نامید.

در مقاله روش های تقویت خلاقیت در کودکان نیز توضیح می دهیم که یکی از روشهای تقویت خلاقیت در کودکان نقاشی کردن و رنگ آمیزی است.

همچنین در اینجا مشخصات کودکان باهوش و نابغه توضیح داده شده است که برای فهمیدن اینکه آیا فرزند شما باهوش است خواندن آن را حتما پیشنهاد می کنیم.

به گفته استرنبرگ و لوبارت (1991) شش عامل می تواند زمینه خلاقیت کودکان را افزایش دهد که شامل موارد ذیل است :

عوامل افزایش خلاقیت در کودکان :

هوش بالا
دانش و اطلاعات کودک
فکر کردن
شخصیت
انگیزه
محیط

به گفته فیلد رنزولی (2021)، رشد خلاقیت، توانایی خلاقانه کودک است که می تواند به طور فعال توسعه یابد و فرصت هایی را برای درگیر شدن در فرآیند یادگیری فراهم کند. در اوایل دوران کودکی، خلاقیت در ایجاد اشکال مختلف کاردستی، نقاشی یا تخیلات خود به خود در برابر اسباب‌بازی‌هایی که برای تحریک رشد خلاقیت کودکان از طریق فعالیت‌های مختلف استفاده می‌شود، تجلی می‌یابد که یکی از آنها از طریق فعالیت‌های نقاشی است (پاپادوپولوس، 2020). مشخصات کودکانی که گفته می شود خلاق هستند شامل موارد زیر است :

ویژگی کودکان خلاق :

کودکان خلاق معمولا پرانرژی هستند
کودکان خلاق کنجکاو بوده و دائم در حال آزمودن محیط و اشیاء اطراف خود هستند
قدرت تخیل خود را در ایفای نقش ها و داستان گویی به نمایش می گذارند
قادر به تمرکز طولانی در هنگام انجام کار هستند.
توانایی سازماندهی بازیها و فعالیت های خود بر اساس میل خود را دارند.
سعی در مشارکت در فعالیت بزرگسالان را دارند.
از فعالیت های تکراری برای کشف بیشتر دانش خود لذت میبرند و به راحتی احساس خستگی نمی کنند.

طبق تحقیقی که توسط Gencer & Gonen در سال (2015) انجام شد داده های میدانی نشان داد که ظرفیت کودکان در بهبود خلاقیت بالاتر از تصور والدین است و از این رو بسیاری از کودکان پیش دبستانی وجود دارند که مهارت های خلاقانه آنها به اندازه کافی رشد نکرده است. در این تحقیق مشخص شد که توانایی این کودکان برای کشف چیزهای مختلف هنوز به خوبی توسعه نیافته است. آنها قادر به ایجاد یک ایده جدید نیستند و نتوانسته اند یک ایده را با جزئیات بیان کنند. همچنین کودکانی که خلاقیت آنها درست پرورش نیافته است وقتی از آنها سوالی پرسیده می شود، نمی تواند پاسخ متنوعی ارائه دهد. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که توانایی خلاقیت در سنین پیش دبستانی باید از نظر روانشناختی، انعطاف پذیری و توانایی تفکر دقیق توسعه یافته باشد.

نقاشی و کودکان دو چیز هستند که جدا کردن آنها دشوار است زیرا با نقاشی، کودکان می توانند تخیل خود را از طریق خط خطی هدایت کنند (Nurhaeny et al., 2022). در اصل، با نقاشی، کودکان می توانند ذهنیت خود را از طریق خط خطی های خود بیان کنند و با انتخاب رنگ های مورد نظر به کاوش بپردازند (Sit et al., 2016).

مرحله نقاشی برای کودکان در سنین بالا به دو مرحله تقسیم می شود. مرحله اول مرحله کراس اوت است که از دو سالگی تا چهار سالگی شروع می شود، در مرحله دوم یعنی مرحله لمس کردن که از چهار سالگی تا هفت سالگی شروع می شود کودک می تواند تخیل و دست های خود را باهم هماهنگ و کنترل کند (دکتر Sari).

بر اساس برنامه درسی 2014، بیان شده است که نتایج یادگیری مورد انتظار این است که کودکان می توانند به شکل ساده ای که در برنامه درسی نوشته شده است، نقاشی بکشند، که به عنوان یک استاندارد آموزشی در اندونزی استفاده می شود. در این استاندارد جنبه های مختلف نقاشی در کودکان با عناوین ذیل مطرح شده است :

توانایی کودکان در نقاشی منظم با استفاده از وسائل نقاشی مختلف که دوست دارند.(مداد رنگی، آبرنگ، ماژیک، ….)
توانایی کودک در ایجاد تصاویر اساسی به صورت دایره، مثلث و چهارضلعی.

دکتر ادوز (1995) شاخص هایی را توصیف می کند که باید توسط شرایط مورد حمایت مربوط به فعالیت های ترسیمی مورد استفاده قرار گیرند. در حالی که در دانش‌آموزان، بیشتر بر فرآیند تأکید می‌کند تا اینکه منجر به رشد خلاقیت نقاشی کودکان شود، یعنی:

توانایی کودکان برای تولید تصاویر اولیه و مستقل با وسائل نقاشی مختلف.
توانایی کودکان در نقاشی با ویژگی های متفاوت و منحصر به فرد.

به گفته دکتر پاپادوپولوس (2020) نقاشی یکی از سرگرمی های کودکان است. نقاشی کودکان را قادر می سازد تا انواع مختلفی از تخیلات خود را که به صورت نقاشی بیان می شود، هدایت کنند. از نقاشی های آنها می توان به میزان خلاقیت و خلق و خوی هر کودک پی برد.

همچنین آرلجونگ (2021)، مراحل اصولی نقاشی کردن کودکان را شرح داده است که عبارتند از:

الف) آماده کردن شرایط و امکانات لازم برای کودک اعم از دفتر نقاشی، مداد رنگی، آبرنگ، مداد شمعی و غیره …

ب) طرح مدنظر به کودک پیشنهاد شود. مثلا نقاشی یک جنگل با یک حیوان پیشنهاد شود.

ج) سپس به کودک در انجام نقاشی خود فرصت و زمان داده شود.

د) در فرایند نقاشی توسط کودک نباید در کارش دخالت بیش از حد کرد. باید به کودک در رسم اشکال و تصاویر آزادی عمل داده شود.

ه) به کودک این آزادی داده شود که با استفاده از وسائل نقاشی که در اختیارش گذاشته شده است، تفکر و ایده خود را بروی کاغذ بیان کند.

و) پس از اتمام زمان مشخص شده در مورد نقاشی انجام شده توسط کودک صحبت شود و در مورد طرح کشیده شده پرسش و پاسخ انجام شود.

این پژوهش به منظور مشاهده ارتقای توانایی های خلاقانه کودکان با ارائه فعالیت های نقاشی به کودکان انجام شد تا بتواند راه حلی برای مشکلات رشد خلاقیت کودکان در مهدکودک باشد. استفاده از فعالیت های عملی نقاشی و ویژگی ها و نیازهای کودکان باعث فعال شدن کودکان می شود و خلاقیت آنها می تواند به خوبی شکوفا شود.

همچنین مقالات مرتبط در زیر نیز جهت مطالعه بیشتر پیشنهاد می شود :

با دیدن این نشانه‌ها کودک شما حتما نابغه است. فرمول محاسبه هوش کودک

فواید رنگ‌آمیزی و نقاشی از دیدگاه روانشناسی رنگ در کودکان

در ادامه این مقاله 10 مورد از وسائل ضروری نقاشی معرفی می گردد که نقش بسزایی در شکوفایی فرزند ایفاد می کند.

لوازم ضروری نقاشی برای تقویت خلاقیت در کودکان باهوش

1. مداد رنگی، محبوب ترین لوازم تحریر دنیا برای کودکان :

به جرأت می توان گفت که مداد رنگی محبوب ترین لوازم تحریر دنیا برای کودکان است. از زمانی که کودک توانایی کار با دست و ایجاد اثر بر کاغذ را پیدا می کند اولین لوازم تحریری که توسط والدین برای فرزند خریداری می شود یک مداد رنگی و دفتر نقاشی می باشد.

در صورتیکه علاقه مندید بدانید مداد رنگی چگونه ساخته می شود به این مقاله مراجعه نمائید.

تاثیر رنگ های مداد رنگی بر ذهن کودک :

رنگ ها قدرت تاثیرگذاری بر ذهن را دارند. روانشناسان به طور مداوم روش هایی را که در آن ذهن تحت تأثیر رنگ قرار می گیرد، بررسی می کنند. قرمز، رنگ علائم توقف، یکی از رنگ هایی است که به شدت افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. قرمز مانند رنگ بنفش برجسته است و اغلب قبل از رنگ های دیگر توجه فرد را به خود جلب می کند. ذهن می تواند قرمز را به عنوان خطر تفسیر کند. از سوی دیگر، سبز رنگی است که باعث ایجاد احساس مثبت در افراد می شود. مانند صورتی و زرد، می تواند احساس شادی در افراد ایجاد کند. سبز، مانند صورتی، رنگی آرامش بخش است. سبز همچنین می تواند خلاقیت فرد را به جریان بیاندازد. رنگ آرامش‌بخش دیگر، آبی، با ذهن کار می‌کند تا خلاقیت را نیز تحریک کند. نارنجی رنگ مهمی است که باید در کار دانش آموزان و کودکان نیز راه پیدا کند. نه تنها مهارت های تفکر انتقادی فرد را تحریک می کند، بلکه دیدن اطلاعات به رنگ نارنجی می تواند به توانایی یادآوری مغز نیز کمک کند. توانایی مغز در تشخیص الگوها اغلب با استفاده از رنگ بهبود می یابد.

اگر علاقه مند به خواندن بیشتر در این مورد هستید مقاله نقش مداد رنگی در رشد هوش کودکان رو پیشنهاد می کنیم.

2. دفتر نقاشی

دومین وسیله تحریر مهم برای کودکان دفتر نقاشی می باشد. پیاده سازی افکار کودک توسط رنگ ها و مداد رنگی بر روی کاغذ صورت می گیرد. دفتر نقاشی باعث می شود که ذهن کودک آماده ثبت افکار بر روی کاغذ شود چیزی که باعث عادت کودک و مانوس شدن آن با کاغذ خواهد شد.

در دلساتحریر انواع دفتر نقاشی فانتزی دخترانه و پسرانه در طرح های کارتونی و انیمیشنی با شخصیت های محبوب کودکان موجود است که جهت مشاهده آن می توانید به اینجا مراجعه نمائید.

3. آبرنگ و نقش آن در بهبود خلاقیت کودک

آبرنگ وسیله مورد نیاز دیگر کودکان بخصوص برای دوره مهد کودک و دبستان می باشد. کودکان با ترکیب رنگ ها توسط آبرنگ توانایی خلق رنگ جدید را یاد می گیرد و همین توانایی باعث ایجاد حس ابتکار و خلق نمودن چیزی جدید در ناخودآگاه کودک می شود. به کودکان اجازه دهید هرگونه که میل دارند از رنگ ها استفاده کنند، شدت و ضعف رنگ را امتحان کنند و نتیجه ترکیب رنگ ها را با یکدیگر مشاهده کنند. یکی از برندهای باکیفیت و در عین حال ارزان برای آبرنگ برند ایمر می باشد که در سایت دلساتحریر موجود است.

4. مداد شمعی

مداد شمعی یکی دیگر از ابزارهای رنگ آمیزی و نقاشی برای کودکان است که بدلیل درخشندگی رنگشان، دارای جذابیت خاصی برای کودک است. این ابزار نقاشی مناسب کودکان 3 سال به بالا می باشد. برای سنین کمتر از 3 سال مداد شمعی پیشنهاد نمی شود چون خردسالان کمتر از 3 سال ممکن است در دهان خود بگذارند که بدلیل مواد شیمیایی ممکن است مضر باشد.

5. ماژیک

ماژیک ها از دیگر لوازم تحریر مناسب مهد کودک و نقاشی کودکان می باشد که به دلیل داشتن نوک نمدی، کار نقاشی و رنگ آمیزی را برای کودک جذاب می کند. ماژیک باید دارای کیفیت خوبی باشد تا کودک در زمان نقاشی کردن به راحتی بتواند با آن کار کند. برای مشاهده قیمت انواع ماژیک با کیفیت و خرید آن می توانید به این قسمت از فروشگاه مراجعه نمایید.

6. کاغذ رنگی

7. دفتر رنگ آمیزی

8. گواش

9. رنگ روغن

10. مداد طراحی و سیاه قلم

مرجع مقاله : Improving Children’s Creativity Abilities Through Drawing Activities in Kindergarten